Boerenkool in de sneeuw

 

Al een tijdje zijn bijna alle bakken leeg: er valt weinig te MiniTuinderen momenteel. Gelukkig hebben we nog wel boerenkool staan, momenteel mooi omringt door sneeuw. Boerenkool schijnt lekkerder te worden na een periode van vorst. Onder invloed van vorst zet boerenkool namelijk zetmeel om in suikers. We aten onze eerste boerenkool al half september. Binnenkort eens proeven of deze sneeuwboerenkool echt zoeter is dan de zomerboerenkool van september.

Graven naar vergeten aardperen

 
Vorige week schreven we nog dat onze hoop voor dit seizoen alleen nog gevestigd was op spuitjes en boerenkool, maar daar vergaten we zomaar De Aardpeer. Als een groente zo vaak 'vergeten groente' wordt genoemd, ga je hem blijkbaar vanzelf vergeten. Aardperen groeien ook zo diep ondergronds, ze vragen er ook wel een beetje om (kunnen ze ondertussen lekker doorwoekeren). Maar vandaag was het tijd om eens te kijken wat er zich deze zomer en herfst onder de grond had afgespeeld. Nou: een heleboel. In de hele bak zaten aardperen verspreid. Het oogsten was heel leuk, net een grote grabbelton. Bij voorkeur zaten de knollen in de diepste hoeken van de bak, flink graven dus. We hebben een mooie portie bij elkaar gezocht. Vanavond ons allereerste gerecht met aardperen. Hopelijk onvergetelijk lekker.

Vandaag ook een van onze andere laatste groentesoorten van het seizoen geoogst: spruitjes. Spruitje voor spruitje hebben we ze van de tak gesneden (dat doen maxituinders vast heel anders), met als resultaat toch een aardig schaaltje spruitjes. 

Planten in verval

De herfst is wel afkicken: geen groei en bloei meer, maar dood en verderf op ons balkon. Maandenlang was het leuk om elke dag even te kijken hoe de groei vorderde en wat er allemaal opkwam, nu worden we er niet meer zo vrolijk van. We kijken wat er nou weer dood is, ziek is geworden, en de compostbak in kan. Onze hoop is nog gevestigd op de spruitjes en boerenkool. En dan is het toch wel echt over voor dit jaar.

Afstervende tomatenplant

Tomatenplant met meeldauw

Volgend jaar weer een nieuwe ronde. We waren echte tuinders-leken en hebben wel wat geleerd de afgelopen maanden. Volgend jaar zullen we andere keuzes maken in soorten. Zo zijn er een paar planten (o.a. prei, broccoli) die bijna het hele jaar een bak bezet hebben gehouden met hun tergend langzame groei en waar we uiteindelijk een halve maaltijd mee konden klaarmaken. Die komen niet meer terug. We konden nu zo gemiddeld 1x per week een maaltijd van groenten van het balkon eten: dat moet toch wat meer kunnen worden. Binnenkort gaan we de mislukkingen en successen maar eens goed evalueren en stellen we een plan op voor volgend jaar. Wordt vervolgd!

Herfstoogst in de blender

Woekerende munt

Vandaag begint de herfst dan echt, veel groenteplanten hebben hun beste tijd nu ook wel gehad. Gelukkig zijn er nog groenten die juist nu goed groeien: de muntplant begint flink te woekeren, en de spinazie en veldsla groeien ook nog lekker door. Dat komt goed uit, want dat zijn juist de ingrediënten voor MiniTuinder 2's favoriete drankje: de groene smoothie. Ook ideaal voor de mini-oogsten die we regelmatig uit de bakken kunnen halen: te weinig voor een avondmaaltijd maar de goede hoeveelheid als ingrediënt voor de smoothie.

Recept voor een groene smoothie van balkon-herfstoogst+fruit:
- handje spinazie (of veldsla, en het schijnt ook met boerenkool te kunnen -nog niet geprobeerd-)
- paar blaadjes munt
- fruit (bijv. banaan, appel, nectarine..of gewoon sinaasappelsap)
- beetje water
Vervolgens even in de blender, en klaar: een mooi groen drankje als resultaat. Heel lekker, lichtzoet en fris door de munt.

Vroege boerenkool

 

Buiten was het 20 graden, begin september, en wij aten boerenkoolstamppot met vegaspekjes. Toch wel heel lekker! Het voelde niet helemaal als 'eten met de seizoenen mee', maar dat was het toch echt in ons geval. De boerenkool stond ook al wel heel lang in de bak te groeien, bijna wel een half jaar. MiniTuinder 2 had nog nooit hele boerenkoolbladeren gezien, zo ligt het nooit in de supermarkt, en vond het een mooie bos. Ook wel leuk om zelf eens boerenkool te kunnen snijden.

Naast de boerenkool eten we nu ook veel tomaten (heel veel!), paksoi (zie onder), andijvie, pepers en paprika's. Lekker oogsten en eten in september dus!

MiniTuinders op Maxi-Excursie

Vorige week waren we in New York. We keken er niet alleen omhoog (naar de wolkenkrabbers), maar ook naar beneden (naar het groen). Zouden er ook 'Mini Gardeners' in New York City zijn? Wordt er ook kleinschalig groente verbouwd? Of is er alleen maar concrete jungle? Wij zochten het uit.

En ja hoor, er was volop groen! Onderstaande 'Urban Farm' kwamen we tegen aan de rand van het financial district. Een hele grote mooie tuin vol met groente en fruit. Op de achtergrond het financiële hart van Amerika. Prachtige tegenstelling zo naast elkaar. 
Waarom deze tuin? '...to inspire and educate student farmers and the general public about growing and eating healthy food.'. Mooi!

Er was ook een grote botanische tuin in Brooklyn. Ze verbouwden er spruitjes, dus we voelden ons meteen thuis. Ze hadden er gelukkig, in tegenstelling tot onze spruitjesplant op dat moment, geen rupsenplaag.

Wat echt opviel waren de vele 'community gardens'. Elke village had er wel een of meer. Ze zijn ontstaan tijdens de crisis in de jaren 70. Er waren toen veel verlaten, lege, lelijke plaatsen in de stad vol afval. Een groep New Yorkers begon zaadbommen over de hekken de gooien. Eerst illegaal, maar als snel zag het stadsbestuur de toegevoegde waarde van deze groene plekken in de stad. Nu zijn deze plekken eigendom van de stad en de bewoners. We zijn er tijdens onze wandeltochten een stuk of 20 tegengekomen, maar in totaal zijn er 500 van die plaatsen in NYC. Erg leuk om te zien!
 

Als laatste in het wat ruigere Harlem ook een ruigere vorm van tuinieren: hier groeiden de tomaten midden op straat. 

Beestjes deel 2

Nieuw tuindersgezegde: 'Als de MiniTuinder van huis is, dansen de rupsen op de spruitjesplant.'

Nou ja, dansen, het is meer schransen. Ze houden vooral van de jonge blaadjes. De spruitjes zelf hebben ze gelukkig niet opgegeten, dus dat kunnen wij zelf nog doen. Het lijken de rupsen van het 'groot koolwitje' te zijn: toepasselijke naam. We hebben ze eraf gehaald en de eitjes met water weggespoeld. Met een balkonmoestuin kan je maar beter niet een week weggaan, zo blijkt. (over die week later meer)

Rupsen in de file

Wat dan wel weer leuk is van een week weg zijn, is dat als je terugkomt opeens weer allemaal vorderingen te zien zijn. Zo troffen we rijpe 'oranje snackpaprika's' aan. Maanden geleden hadden we een bakje van deze kleine paprika's bij de HEMA gekocht. We vonden ze lekker en er leuk uitzien en besloten de zaadjes te bewaren en te planten. En nu, een paar maanden later, hoeven we niet meer naar de HEMA voor oranje snackpaprika's. 2 porties voor de prijs van 1!

Een courgette-arme zomer

Ergens in maart hoopten we nog op het volgende..

..maar vanaf juli hadden we die hoop zo goed als verloren: deze zomer hebben we slechts 3 courgettes kunnen oogsten. Drie! En dat terwijl een courgetteplant -onder ideale omstandigheden- een opbrengst van 30 tot 40 courgettes zou kunnen behalen. Het was daarnaast nogal een afgang dat we laatst, als MiniTuinders zijnde en midden in de zomer, een courgette bij de AH aan het afrekenen waren. We stopten hem maar snel in onze tas...Het was echt die koude en regenachtige juli die de oogst de das om deed. We hebben toen een hoop rotte kleine courgettes weg moeten gooien.

Toch houden we nog wat hoop: de laatste tijd is het eindelijk goed weer en zijn de twee courgetteplanten buiten opeens volop aan het bloeien en groeien. Er zijn nu zelfs 9(!) courgettes in ontwikkeling, allemaal verstopt onder een hoop stengels en blad. Als het nou nog een tijdje mooi weer blijft, eten we hopelijk nog de hele maand september courgettes. Het is in elk geval nog iets.

Tomatenplant: plafond bereikt

Wederom een post over tomaten (na deel 1, deel 2 en deel 3). We kunnen er geen genoeg van krijgen.
De twee binnentomaten groeien nog altijd lekker door. De tomatenplanten hebben ons (hoge) plafond een paar weken geleden bereikt. Nu leiden we ze met een touwtje langs het plafond. Ze zijn nu alweer 4 meter, en maken nog steeds nieuwe bloemen en vruchten. Maar daar hebben we ook wel wat voor gedaan: trouw elke week de zijscheuten dieven en regelmatig een flinke scheut van het voedzame Bokashi-vocht (van gefermenteerd keukenafval) in het water mengen. Nu is de vraag: wanneer moeten we de planten 'aftoppen'? Op een gegeven moment is het seizoen klaar en de tomatenplant op. Dan kan hij beter zijn energie steken in het rijpen van de vruchten dan nog verder groeien met als gevolg kleine tomaatjes die nooit rijp worden. We zouden de top van de plant moeten knippen zodat hij niet verder door kan groeien. Nou, dat zijn we toch nog niet van plan. We laten hem nog lekker een tijdje doorgroeien en kijken wel hoe het verder gaat. Aangezien hij binnen staat is het de komende maanden waarschijnlijk toch nog warm genoeg.  Wie weet kunnen we er in november nog steeds tomaten van eten. Hoeveel meter zou hij dan zijn? (hij past nu al niet meer op de foto.)

De buitentomaat doet het ook goed. Hij kwam wat laat op gang door het slechte weer, maar nu hangt hij vol vruchten. Hij blijft wel een stuk kleiner, ongeveer de helft van de binnenplant. De tomaten zelf van buiten zijn wel iets groter dan de binnentomaten.

Naast deze redelijk standaard tomatensoort hebben we nog twee andere soorten staan. De ene is een struiktomaat, die nu flink grote (nog) groene tomaten heeft. De andere zouden gele trostomaatjes moeten worden (foto rechtsonder). Beide hebben we een paar maanden geleden geruild op de Rotterdamse Oogst Zaait moesplantenruilmarkt tegen ons overschot aan peperplanten. Een goede ruil voor tomatenplantenfans als ons!

Zomeropruiming

Er stonden de laatste tijd nogal wat groentesoorten zich totaal niet nuttig te maken in de bakken. Zonde van de ruimte! De zomer is al over de helft, dus het werd eens tijd voor een grote opruiming en herinrichting van de balkonmoestuin. De doperwtenplant en de stamslaboon hadden geen fut meer voor een tweede oogst en konden weg. Er kwam ook nog eens een witte waas over die planten te liggen, dat zal vast meeldauw zijn. Bestrijden hoefde niet meer, de planten waren toch op en uitgeoogst. Ook een van de courgetteplanten had meeldauw. Omdat die sowieso al amper courgettes opleverde hebben we die ook maar weggehaald. Dat bood ruimte voor nieuwe soorten die laat in het seizoen gezaaid kunnen worden: veldsla, boerenkool, spinazie en andijvie. Volgens de verpakking allemaal (min of meer) geschikt voor zaaien rond augustus. We zullen zien wat het oplevert komende herfst en winter. Het balkon ligt er in ieder geval weer netjes bij, alsof we aan een tweede frisse start zijn begonnen.

Ook de pompoenplant (linkerfoto, rechtsonder) was er wel klaar mee, en wij ook met hem. Van die zwarte luizen zijn we nooit echt afgekomen, en het zag er treurig en vies uit, met veel rot blad en al die beestjes. De drie pompoenen leken ook uitgegroeid, dus die hebben we geoogst. De kleinste pompoen helemaal links op onderstaande foto is de enige opbrengst van onze poging om een pompoenplant binnen te laten groeien, de andere drie komen van het balkon.  Bij elkaar toch wel genoeg voor een flinke pan pompoensoep.

Compositie van vier pompoenen

Van groen naar rood: pepers en paprika's

Veel van de groene vruchten beginnen nu eindelijk rood te kleuren. Zo prijkt er sinds een dag een eerste mooie felrode paprika aan de paprikaplant. Hij lijkt wat kleiner te blijven dan de paprika's uit de supermarkt, maar hij is vast extra lekker. Wel zonde om te plukken, hij hangt er juist zo mooi bij. Alsof hij van plastic is.
Ook de pepers worden nu rood. Peperplanten zijn echt leuk en makkelijk om binnen op te kweken. De luizenplaag van een tijdje terug was even lastig, maar we zijn er vanaf gekomen. Hoe? Door de peperplanten regelmatig onder een koude douche te zetten en de luizen eraf te spuiten met de douchekop. Daar hadden ze niet van terug. Ha! En zo verdwenen tientallen luizen in het afvoerputje van de douche..

Hieronder de hele collectie pepers en paprika's bij elkaar. De grootste plant in het midden is de jalapeño, die pepers zien er wat boller uit en blijven groen. Als je goed kijkt zie je veel pepers hangen. Als ze rijp zijn kunnen we er een wellicht een potje echte Rotterdamse MiniTuinders-sambal van maken.

Een hele bak vol

We hebben ons flink in het zweet geplukt vandaag.

Het resultaat: een supergezonde groentemaaltijd van gewokte courgette, bosui en tomaat, kort gekookte sperzieboontjes en een salade van kropsla, wortel, tomaat en peterselie. Zo komen wij de zomer wel door!

Robuuste spruitjes en een lange aardpeerplant

Binnen no-time na onze tuindersdip uit de vorige post werd het opeens heel zomers weer: weg dip! Alle rotte en dode vruchten en planten zijn weggehaald: we kunnen weer verder.

Veel planten konden gelukkig toch wel goed tegen dat slechte en koude weer. Zo hebben we daar twee robuuste spruitjesplanten staan. Robuust zijn spruitjes zeker: ze schijnen zelfs strenge vorst te kunnen doorstaan, dus dat weekje 15 graden was no big deal voor de 'Groninger spruitkool'. Die heeft wel voor hetere (koudere) vuren gestaan. In de oksels van de bladeren beginnen zich nu mini-spruitjes te vormen. De oogst zal nog wel een hele tijd op zich laten wachten (herfst/winter), maar het is leuk om ze te zien groeien.

De langste plant in de buitenbakken is momenteel de aardpeer van zo'n 2 meter. Hij groeit stevig door. We waren er zelf nooit opgekomen om aardperen te gaan verbouwen, maar we hadden hem geruild tijdens de moesplantenruilmarkt. De aardpeer blijkt familie te zijn van de zonnebloem, en onze aardpeerplant zit momenteel vol bloemknoppen. Dat worden vast mooie bloemen straks. De aardperen zelf schijnen onooglijke knollen te zijn met een lichtzoete en nootachtige smaak. Maar daar zullen we pas in de loop van de herfst van kunnen proeven. Kunnen we ondertussen vast nadenken over een goed aardperengerecht.

 

Tot slot zien we een vrolijk oerwoud van sperziebonen ontstaan. Er zitten al flink wat bonen in die al bijna volgroeid zijn. Hebben we gelukkig ook vóór de herfst nog iets te eten.

Tuindersdipje

Na een veel te lange periode van stortregens, harde wind en amper zon zijn wij geen blije MiniTuinders meer. Alles groeit voor geen meter. En wat er wel bezig was met groeien is vaak al voortijdig rijp voor de compostbak wegens schimmel of rotting. 

Ja, het is momenteel een trieste boel op het balkon.

 

Groeit er dan helemaal niks meer? Nou, dat is ook niet waar. We ontdekten vandaag twee wilde paddenstoelen onder de pompoen. Het maakt het herfstige gevoel wel compleet..

Tomatennieuws

 


















Daar zijn ze dan echt: onze allereerste rijpe zelfgekweekte tomaten. We twijfelden nog even om ze al te plukken, moeten we niet wachten tot de hele tros rijp is? In de supermarkt liggen altijd hele trossen. Bij ons was de helft van de tros al rijp en rood, maar de andere helft nog niet. Maar wat blijkt: tomatentrossen rijpen van nature helemaal niet met de hele tros tegelijk. Dat dit in de supermarkt wel zo is, komt door selectie van tomatentelers die dat handig vinden voor het productieproces. En dan krijg je Wasserbombe, ofwel waterbommetjes (zie ook onderstaand artikel uit NRC Next van afgelopen week).

Gelukkig bij ons geen Wasserbombe of uniform ripening tomaten, maar echte lekkere tomaten. De verpakking van de zaden meldde: 'Tomaat Zuckertraube-type is zeer groeikrachtig; produceert grote trossen van smaakvolle, zoete tomaten. De vruchten zijn net iets grover dan de vruchten van cherrytomaten.' En het klopt: veel grote trossen met kleine zoete tomaatjes. We zien nu zo'n 9 trossen per plant, met gemiddeld iets van 13 tomaten per tros. En de twee planten blijven maar groeien en nieuwe bloemen en trossen aanmaken. Hoogte: nu alweer ruim 2.50 meter. Ja, tomatenplanten bevallen ons goed: volgend jaar meer tomatenplanten!

           Handje tomaten nr. 1